تقدیم خلاصه اجرائی: ارتقـاء نظام انتخاب اسـتاد در آموزش عالی سلامت از سوی فرهنگستان علوم پزشکی به مسئولین مربوطه
دکتر سید علیرضا مرندی رئیس فرهنگستان علوم پزشکی"خلاصه اجرائی: ارتقـاء نظام انتخاب اسـتاد در آموزش عالی سلامت" که در جلسات کارشناسـی بـا حضور متخصـصان، صـاحبنظران ومـدیران مرتبـط مورد بررسـی قرار گرفته و ھمچنین با برگزاری جلسات متعددی در ھیئت رئیسه فرھنگسـتان علوم پزشـکی به تصویب رسیده است را برای استحضار وبهره برداری تقدیم مسئولین مربوطه کرد.
متن این سند به شرح ذیل است:
فرهنگستان علوم پزشکی جموری اسلامی ایران
خلاصه اجرائی: ارتقاء نظام انتخاب استاد در آموزش عالی سلامت
مقدمه
در نظام آموزش عالی، استاد باید محور ارزش‌ها و تحولات و عامل سرنوشت ساز برای تحقق اهداف و آرمان‌های تعلیم و تربیت باشد. نظام انتخاب استاد در آموزش عالی سلامت، متناسب با ارزش‌های اسلامی، اخلاق پزشکی و آداب حرفه‌ای، و نیازهای سلامت جامعه، در این خلاصه اجرائی راهیابی شده است. از نظر قرآن مجید، سنت خداوند متعال بر این است که شایستگان زمام امور را به دست بگیرند،زیرا مسئولیت‌ها امانات الهی هستند.
هدف
شناسایی، تبیین، و ارائه راهکار برای احراز صلاحیت‌های ضروری: "تعهد"، "تخصص" و "مسئولیت‌های اجتماعی" و تحقق آنها در نظام جذب استاد در آموزش عالی سلامت.
ساختار
با توجه به محدودیت‌ها و اقتضائات، جذب هیئت علمی برای آموزش عالی سلامت، طی دو مرحله انجام شود. «مرحله آزمایشی، حداکثر به اندازه خدمات قانونی و سقف ۳ سال» و «مرحله رسمی آزمایشی، بر اساس فراخوان و ضوابط جاری».
راهبردها
- تحقق معیار تعهد(دینی-اخلاقی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی) در جذب استاد، بصورت تسهیل شده در مرحله آزمایشی و احراز شده در مرحله دوم، به تشخیص هیئت اجرائی جذب دانشگاه. جزئیات در پیوست ۱ آمده است.
- احراز معیار تخصص(دارا بودن مدرک معتبر تخصصی یا Ph.D در رشته مربوطه)، شرط ضروری برای مرحله اول و احراز صلاحیت‌های مشروحه زیر برای مرحله دوم (فهرستی از موارد ترجیحی در پیوست ۲ آمده است.)
- صلاحیت و شایستگی در تعلیم و تربیت و ارتقای مستمر آن.
- توانایى تربیت دانش آموختگان متخصص، متعهد، توانمند، و خلاق.
- کارآمدی در کارهای گروهی و انجام وظایف معلمی، مدیریتی، اجتماعی، و بهداشتی-درمانی.
- تولید محتوای آموزشی مفید، منطبق بر شواهد علمی، با رعایت موازین دینی و اخلاقی، منطبق بر نیازهای جامعه، با تأکید بر پیشگیری و عدالت در سلامت.
- التزام عملی به خلاقیت و نوآوری و آفرینش علمی و فناوری.
- برخورداری از عملکردی شفاف، روزآمد، و منطبق با وظایف.
- برخورداری از سلامت روانی و سلامت معنوی، و حد ضروری از سلامت جسمانی
- احراز نسبی مسئولیت‌های اجتماعی ضروری زیر در مرحله دوم:
- توانمندری تدریس مفاهیم و مصادیق عدالت در سلامت و رعایت در مسئولیت‌های محوله
- مسئولیت پذیری و پاسخگوئی به نیازهای سلامت جامعه، از طریق آموزش، پژوهش، و ارائه مراقبت و خدمت سلامت
- اعتقاد و التزام عملی به مبانی پیشگیری ابتدائی و اولیه
- فهرستی از موارد ترجیحی در پیوست ۳ آمده است
پیوست ۱: بعضی از معیارهای ضروری شاخص تعهد (دینی-اخلاقی-سیاسی، فرهنگی و اجتماعی):
- ایمان به خداوند، نیت خالص، عمل صالح، و اعتقاد راسخ به حیات اخروی در امتداد زندگی دنیوی و انقلابى بودن.
- هدفمندی در همه امور زندگی، خاصه ارائه مراقبتها و خدمات سلامت به مردم، طلب علم و رسالت معلمی.
- اخلاص در آموزش دانشجویان وسایر وظایف خود (فقط به خاطر خدا انجام وظیفه نمودن) و تواضع (در برابر همه انسان‌ها و بویژه استادان، و دانشجویان).
- هماهنگی گفتار با رفتار و داشتن خشیت الهی و عالم را محضر خداوند دانستن.
- عدالت خواه، و عدالت محور، آزاد اندیشی و کمال جوئی.
- مسئولیت پذیر در عرصه‌هاى علمی، سیاسى، اجتماعى، اقتصادى، و حرفه ای سلامت.
- تقدم مصالح جامعه بر منافع فردی و گروهی.
- معتقد به نورانیت و قدسیت علم و تکریم عالم و متعلم.
- امانت دارى و صیانت از امانات الهی.
- برخوردار بودن از عمل صالح، بویژه در مسئولیت‌های معلمی و حرفه ای سلامت
- داشتن روحیه، رویه و عملکرد جهادی.
- الگو بودن و الگو پذیری.
- برخورداری از صبر و استقامت، بویژه در سختی‌ها و بلایا.
- «برخورداری از صفات حسنه نظیر تقوی و کنترل غرائض نفسانی؛ اخلاص در نیت و عمل؛ مردم دوستی؛ گره گشائی از مشکلات مردم؛ وفای به عهد و پیمان؛ احسان و نیکوکاری؛ حسن خلق؛ تواضع؛ عزت نفس و مناعت طبع؛ قناعت؛ شکر نعمت؛ سکوت و گزیده گوئی؛ یاد خدا و بهره بردن از آثار معنوی آن؛ حسن خلق و فروتنی؛ دور اندیشی؛ علو همت و عفت نفس؛ رأفت و مهربانی، مراعات آداب و رسوم اجتماعی، نشاط و شادابی، سعه صدر…
تبصره: سنجش موارد فوق و سایر معیارهای معتبر برای قضاوت در مورد تعهد داوطلبین عضویت هیئت علمی، بصورت اجمالی و به تشخیص و روش مناسب توسط هیئت اجرائی جذب دانشگاه خواهد بود. چنانچه مواردی بر خلاف آنها به اثبات نرسیده باشد، اصل بر احراز نسبی آنها است.
پیوست ۲: معیارهای ترجیحی از شاخص تخصص (مهارت‌های علمی-پژوهشی-نوآوری و صلاحیت‌های تدریس، نگارش-مدیریت-ارائه مراقبتها و خدمات):
رسالت استاد "تربیت و پرورش دانشجویانی متعهد، مسئولیت شناس و مسئولیت پذیر"، "الهام بخشی"، و "تلاش خستگی ناپذیر برای ارتقای سلامت همه جانبه، رشد سواد و فرهنگ سلامت جامعه، دستیابی به قله‌های علم و معرفت، مرزشکنی دانش و نیل به مرجعیت"، است. شایسته است هر استاد برای ادای این رسالت در حد توان تلاش نماید.
معیارهای ترجیحی دیگر به شرح زیر است:
- عالم بودن و تلاش برای ارتقای علمی و تخصصی رشته مربوطه
- رفع حوائج ضروری مردم در مسئولیت‌های ارائه خدمات بهداشتی، درمانی و توانبخشی سلامت، از جمله مشارکت مسئولانه و داوطلبانه در فوریت‌ها و بلایا.
- ارتقای توانمندی "تدوین طرح درس"، "روش‌های نوین آموزش در عرصه‌های تخصصی، مهارتی، آزمایشگاهی، و بالینی (حسب مورد)"، "آموزش الکترونیک"، و "روش‌های مختلف ارزشیابی"
- آموزش در عرصه‌های ارائه مراقبتها و خدمات سلامت
- آموزش سلامت معنوی، سلامت اجتماعی و سلامت روانی به دانشجویان و کارکنان سلامت.
- انتقاد پذیری و اصلاح پذیری.
- روزآمد بودن و داشتن شناخت از مسائل روز سلامت جامعه.
- محقق بودن و مولد علم نافع.
- استفاده از ابتکارات آموزشی در تربیت دانشجویان و جهت دادن و ارتقای انگیزه‌های تحصیلی آنان.
- توانمندی‌ها وارائه تجارب ( به سیاست گذاران، برنامه ریزان، مدیران، همتایان، دانشجویان، بیماران و مردم).
- جامعیت و هدفمندی در وظایف معلمی و حرفه ای و ارائه مراقبتها و خدمات سلامت.
- خالق ارزش‌های مترتب بر کار و تلاش در حوزه تخصصی مرتبط
- ایجاد زمینه برای شکوفایی انگیزه‌ها، و رشد تفکر و تعقل و خلاقیت و معنویت در دانشجویان.
- تعالی شخصیت خود و دیگران.
- بکارگرفتن علم، بویژه توصیه‌های بهداشتی و سبک زندگی سالم.
- دریغ نورزیدن از تعلیم علم و انتقال تجارب به دانشجویان، کوشش مستمر در بذل و اعطاء و انفاق علم
- شهامت در اظهار حق، و جلوگیری از تخلف
- توانمندی برقراری ارتباط با دانشجویان.
- تکریم مراجعین، همدلی و عطوفت با آنان.
- آموزش روش پژوهش، روش نگارش مطالب علمی و نظایر آن.
- ارائه و پیشنهاد ایده‌های نوآورانه و مهارت‌های خلاق.
پیوست ۳: عناوین ترجیحی حوزه سلامت اجتماعی و تعیین کننده‌های اجتماعی سلامت
- توانمندی تدریس عوامل و تعیین کننده‌های اجتماعی سلامت، به فراگیران.
- برنامه ریزی، اجراء و نظارت بر مشارکت مردم و نشان دادن این مهارت در مسئولیت‌های محوله.
- تسلط به مسائل و شناخت از مشکلات جاری سلامت جامعه.
- تسلط و اعتقاد به آموزش پزشکی جامعه نگر، و توانمندی تدریس به دانشجویان
- اعتقاد به و توانمندی "آموزش در جامعه" و بویژه نقاط محروم و فعالیت‌های ناظر بر ارتقای سواد سلامت و فرهنگ سلامت مردم.
- توانمندی و استقبال از مشارکت در سیاست گذاری‌های مطلوب سلامت،
- آموزش شاخص‌های سلامت و روش‌های بهبود آنها به فراگیران
- تدریس موضوعات مرتبط با پدافند غیر عامل، اقتصاد مقاومتی در سلامت، سلامت دفاعی و مانند آنها
