فرهنگستان علوم پزشکی طی نشستی با حضور نمایندگاني از بخش‌های مختلف جامعه پزشکی و موسسه موضوع شناسی احکام فقهی حوزه علمیه قم، به بحث و تبادل‌نظر در رابطه با موضوع روزه‌داری و دیابت پرداخت.

در این نشست كه چهارشنبه چهارم اردیبهشت ماه سال جاري برگزار شد، حجت‌الاسلام‌ والمسلمین محمدحسین فلاح زاده ضمن مروری بر احکام مرتبط با روزه‌داری در اسلام اظهار كرد: روزه به‌ عنوان یکی از فرایض اساسی در دین اسلام به شمار می‌رود و طبق روایات موجود روزه می‌تواند برای پیشگیری و همچنین درمان برخی از بیماری‌ها مفید باشد.

وي افزود: با این‌حال یکی از شرایط صحت روزه عدم المرض است. همانطورکه ضرر رساندن به نفس حرام است، برای افراد بیمار نیز روزه گرفتن درصورتی‌که منجر به تشدید یا وخامت بیماری شود، مجاز نخواهد بود. 

 وي ضمن تأکید بر اينكه مؤمنان به‌طورکلی باید به وظیفه خود عمل کنند، گفت: گاهی روزه گرفتن عمل به وظیفه محسوب می‌شود و گاهی روزه نگرفتن به معنای پیروی از حکم خداست. وي ادامه داد: با همه این‌ها بیماری به‌تنهایی مجوزی برای روزه نگرفتن محسوب نمی‌شود.  بلکه معیار اصلی ضرر است.  به‌عبارت‌دیگر  اگر روزه گرفتن برای فرد بیمار ضرر داشته باشد، آنگاه فرد نباید به‌سلامتی خود صدمه بزند و روزه بگیرد. گرچه تشخیص ضرر بر عهده خود مکلف است اما در حال حاضر با توجه به پیچیدگی مسائل پزشکی، تشخیص ضرر تا حد زیادی با تکیه‌ بر نظر متخصصان علوم پزشکی انجام می‌شود. درنتیجه برگزاری نشست‌های تخصصی در این رابطه می‌تواند ضمن روشن کردن ابعاد مرتبط با  بیماری، به فقیه نیز در تشخیص دقیق‌تر موضوع و مسئله ضرر در بیماری‌هایی همچون دیابت کمک کند. 

  در ادامه اين جلسه دکتر فریدون عزیزی، عضو پیوسته فرهنگستان علوم پزشکی به اهمیت تحقیقات پزشکی در حوزه روز داری پرداخت و عنوان كرد: در حال حاضر در بسیاری از کشورهای اسلامی ازجمله ایران، تعداد زیادی از  بیماران دیابتی روزه می‌گیرند. پژوهش‌ها نشان می‌دهد ۶۹ درصد بیماران دارای دیابت نوع دوم در کشورهای اسلامی روزه می‌گیرند.  همچنین ۴۰ درصد از افراد دارای دیابت نوع یک که انسولین مصرف می‌کنند نیز روز می‌گیرند. ایشان افزودند طبق مطالعات انجام‌شده، بیماری دیابت طیف گسترده‌ای از مسائل و مشکلات را دربرمی گیرد و به‌هیچ‌وجه نمی‌توان  یک حکم کلی در خصوص تمام بیماران دیابتی صادر کرد. 

دكتر عزيزي افزود:‌ بسیاری از بیماران دیابتی در صورت روزه‌داری با  مشکلاتی همچون کاهش قند خون، افزایش قند خون در صورت فقدان انسولین، اغمای دیابتی (به‌ویژه در بیماران دیابتی نوع اول) و در مواردی کاهش آب بدن و انسداد عروق مواجه می‌شوند. بنابراین در برخی موارد، روزه گرفتن می‌تواند  منجر به بروز عوارض جدی برای بیمار شود. بااین‌حال در مواردی که بیماری  تحت کنترل قرار داشته باشد، مسئله روزه‌داری مشکل قابل‌توجهی برای این بیماران ایجاد نمی‌کند. 

در راستاي همين جلسه  شرح‌حال ده نفر از بیماران دیابتی نيز مطرح شد و متخصصان علوم پزشکی و همچنین نمایندگان حوزه علمیه به بحث و تبادل‌نظر در خصوص  امکان یا امتناع روزه‌داری برای هر یک از موارد مذکور پرداختند. همچنين اساتيد حوزه و متخصصان دانشگاهي حاضر در جلسه پس از انجام مباحثه و تبادل نظر، نسبت به اصل موضوع به يك تفاهم شرعي و علمي رسيدند.