مهمترین علل مهاجرت؛ تصمیمات غیرکارشناسی، بی‌توجهی به اعتبار حرفه و غفلت از معیشت حرفه‌مندان سلامت
به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل، بازتاب گسترده سخنان کوتاه دکتر سیدعلیرضا مرندی رئیس فرهنگستان علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران در مجمع عمومی آذرماه فرهنگستان در رسانه‌های داخلی و خارجی پیرامون لزوم دغدغه‌مندی برای مهاجرت پزشکان سبب شد این چهره نام آشنای نظام سلامت کشور به تشریح عوامل این پدیده بپردازد.
دکتر مرندی در گفتگو با برنامه دیدگاه از محصولات تلویزیونی وبگاه فرهنگستان نگرانی خود از بابت بی‌توجهی به جامعه حرفه‌ای متخصصان حوزه پزشکی را این گونه بیان کرد: پزشکان و دیگر متخصصان حوزه سلامت سرمایه‌های ارزشمندی از منابع انسانی تخصصی محسوب می‌شوند که تحول نظام سلامت را از جایگاه پیش از انقلاب اسلامی به جایگاه امروز سبب شده‌اند. پیش از انقلاب بیماران ما برای درمان‌های تخصصی با دریافت ارز دولتی به خارج از کشور می‌رفتند در حالی که امروز شاهد ورود بیماران به کشور برای دریافت خدمات پزشکی هستیم که برای کشور ارزآوری دارد. حیف است فراموش کنیم که منشا این خدمات چه کسانی بوده‌اند و یا از یاد ببریم که در دوران دفاع مقدس و حتی چندی پیش در دوران کرونا به عنوان دو مقطع از تاریخ اخیر کشور پزشکان چگونه جانبازی کردند و در هر دو عرصه خدمت، شهدایی را تقدیم جامعه خود کردند.
متاسفانه گویی این فداکاری‌ها گاه فراموش می‌شود و شاهدیم نهادهایی همچون صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و برخی از دیگر رسانه‌ها همسو با برخی از مسئولان کشور با طرح موضوعاتی همچون تعارض منافع اهمیت جایگاه کارشناسی پزشکان و متخصصان سلامت را در تصمیم‌گیری‌های نظام سلامت زیر سوال می‌برند. دکتر مرندی با تاکید بر جایگاه حرفه پزشکی در سراسر جهان، برخی تصمیمات شورای عالی انقلاب فرهنگی، مجلس شورای اسلامی و دولت را که فارغ از نگاه حرفه‌ای به سلامت گرفته می‌شود نوعی اهانت به این حرفه دانست و افزود: حرفه‌مندان پزشکی گوهرهای گرانبهایی از نظر منابع انسانی هستند که با صرف میلیاردها هزینه پرورش یافته‌اند و با غفلت از اهمیت تصمیمات کارشناسی برای این حرفه، کشور از وجود آنها محروم می‌شود و در رقابت جهانی برای جذب نیروی کار متخصص، شاهد مهاجرت آنان به خارج خواهیم بود.
رئیس فرهنگستان علوم پزشکی با تقدیر از نگاه مثبت رهبر معظم انقلاب اسلامی به جایگاه حرفه پزشکی که همواره برای متخصصان این عرصه دلگرم کننده بوده است اظهار داشت: در پی مکاتبه‌ای که با رئیس جمهور در زمینه حفظ سرمایه‌های انسانی پزشکی داشتیم و نشست‌های تخصصی که پس از آن برگزار شد، اقداماتی از سوی معاونت ریاست جمهوری برای هماهنگ‌سازی دولت در جهت مهار پدیده مهاجرت متخصصان حوزه پزشکی در نظر گرفته شده است که عملیاتی شدن آنها زمان لازم دارد.
وی اعمال فشار مضاعف مالیاتی بر پزشکان و تعیین سقف دریافت را در شرایط کنونی که دیگر مشاغل چنین مسائلی ندارند از عوامل مهم بیرونی کاهنده انگیزه خدمت بیشتر در جامعه پزشکی دانست و تاکید کرد: برخی از مسائل درون حرفه مانند غفلت مسئولان وزارت بهداشت از جایگاه رشته‌های مادر تخصصی بیمار‌ی‌های داخلی و کودکان که فوق‌تخصص‌ها از آنها منشعب می‌شوند و یا رشته‌های مهمی همچون بیهوشی و روانپزشکی باعث شده متخصصان این رشته‌ها درآمد پایینی داشته باشند و این رشته‌ها دیگر داوطلب نداشته باشند و حتی ما متخصصان آنها را زودتر در موج مهاجرت از دست بدهیم.
رئیس فرهنگستان علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران توصیه کرد برای حفظ حرفه‌مندان پزشکی در کشور و جلوگیری از مهاجرت آنان رسانه ملّی و مسئولان در تمام سطوح به دنبال ارائه مشوق‌های برای ماندگاری این نیروهای تخصصی باشند و به‌جای تاختن به ساحت حرفه‌ای متخصصان سلامت با بزرگنمایی تخلفات برخی افراد معدود در نظام سلامت همچون بحث زیرمیزی اجازه دهند تا وزارت بهداشت و نظام پزشکی به این موارد بپردازند و ده‌ها هزار حرفه‌مند دیگر با این جنجال‌ها دچار دلسردی از کار خود نشوند. دکتر مرندی همچنین با اذعان به اینکه باید به تخلفات پزشکی دقیق رسیدگی شود، نظارت کنونی را بر متخلفان ناکافی دانست و تاکید کرد: برخورد مناسب توسط افراد ذیصلاح با تخلفات پزشکی امری قابل قبول است اما رسانه‌ای کردن برخی امور و اظهارنظرهای شتابزده برخی از مسئولان کشوری در زمینه مسائل گوناگون این حرفه بدون آنکه ضرورتی باشد، عامل کاهش اعتماد جامعه پزشکی و آزردگی آنان می‌شود. رئیس فرهنگستان برخورد قانونی از سوی وزارت بهداشت، نظام پزشکی و قوه قضاییه را با متخلفان حرفه پزشکی از درخواست‌های فرهنگستان دانست که باید محدود به متخلفان باشد و نباید آبرو و اعتبار همه شاغلین نظام سلامت را با زیرسوال بردن حرفه آنها در معرض خطر قرار داد.
دکتر مرندی ضمن اشاره به اظهارنظر غیرکارشناسی اخیر مطرح شده در شورای انقلاب فرهنگی مبنی بر جذب پزشک متخصص از مقطع دیپلم یا موضوع افزایش ظرفیت دانشکده‌های پزشکی در سال قبل بدون نظر کارشناسی موافق به بهانه تعارض منافع، مهمترین راهکارهای کاهش مهاجرت پزشکان را این گونه جمع‌بندی کرد: جدی گرفتن جایگاه تخصصی سلامت و روند کارشناسی برای تصمیم‌گیری در این حوزه، توجه به حرمت حرفه پزشکی و لزوم پرداخت حق الزحمه منصفانه به پزشکان تمام وقت در دانشگاه‌ها و شاغلین در مناطق محروم از مهمترین ارکان تامین کننده اعتماد حرفه پزشکی به مسئولان، ارتقای اعتبار حرفه نزد مردم و تامین حداقل معیشت مناسب برای خادمان سلامت است که غفلت از آنها ممکن است زمینه‌ساز مهاجرت بیشتر پزشکان شود؛ اگرچه همه پزشکان و متخصصان تمایل و اشتیاق بیشتری دارند که در سرزمین مادری خود خدمت کنند.
رئیس فرهنگستان علوم پزشکی در پایان این گفتگو درک نادرست از مفهوم سلامت را عامل اصلی بسیاری از تصمیمات نادرست در زمینه توسعه دانش سلامت حتی درون جامعه حرفه‌مندان پزشکی دانست و اظهار داشت: سلامت مرکب از پیشگیری، آموزش و مراقبت است و درمان گران‌ترین و آخرین بخش خدمات سلامت است که در صورت بذل توجه کافی به مراحل قبل حفظ سلامت شامل پیشگیری و ارتقای سلامت با آموزش نیاز به آن کاسته خواهد شد. اما متاسفانه در حال حاضر نظام سلامت بر درمان متمرکز شده است که شاید به علت نگرش مسئولان اجرایی در بالاترین سطح یعنی وزرای بهداشت در دوره‌های مختلف باشد که اغلب جراح بوده‌اند و نگاه تخصصی آنها از مفاهیم بنیادین سلامت فاصله دارد.
