از کتاب "جراحی در جنگ و حوادث" در مراسم نکوداشت دکتر کلانتر معتمدی رونمایی شد
به گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل در مراسمی که هم‌زمان با هفته وحدت و در آستانه هفته دفاع مقدس و با حضور دکترسیدعلیرضا مرندی رئیس فرهنگستان، دکتر امامی رضوی دبیر و جمعی ازاعضای فرهنگستان علوم پزشکی برگزار شد، از کتاب "جراحی در جنگ و حوادث" که به همت دکتر سید محمدرضا کلانتر معتمدی و دکتر عباس فروتن نگاشته شده است، رونمایی شد و از خدمات استاد دکتر سیدمحمدرضا کلانتر معتمدی که در امداد و نجات مجروحین جنگ تحمیلی نقش به‌سزایی ایفا کردند، تقدیر به‌عمل آمد.
در این مراسم دکتر سید عباس فروتن عضو پیوسته فرهنگستان و نویسنده کتاب"جراحی در جنگ و حوادث" گفت: ازارزش‌های حضور در فرهنگستان این است که چهار نسل جامعه علمی را می‌توانید در کنار هم داشته باشید و من استادانم را از جمله دکتر سهراب پور، دکتر کلانتر معتمدی، خانم دکتر معتمدی و دکتر اعلمی، دکتر جوادی، مرحوم دکتر دوایی را ملاقات می کردم و همچنین اساتید آن‌ها را نظیر مرحوم دکتر مسلم بهادری و شاگردان خودم را که به‌تازگی استادیار شده‌اند و با انتقال تجارب آموزشی و پژوهشی و مدیریتی، آینده بسیار روشنی برای پزشکی کشورمان رقم خواهد خورد.
وی با اشاره به داستان کتاب "جراحی در جنگ و حوادث" گفت:از اوایل جنگ که دانشجوی پزشکی دانشگاه تهران بودم در اورژانس‌ها و بیمارستان‌های صحرایی به فکر پیشگیری از مشکلات تکراری و شیوه‌نامه بودم، بهمن سال 1361 و فروردین 1362 در دو عملیات مهم جنوب به نخستین کارهای پژوهشی در اورژانس و بیمارستان صحرایی پرداختم و پرونده تعداد زیادی از مجروحین را پس از انتقال به پشت جبهه بررسی کردم و جدولی از مشکلات قابل‌پیشگیری را به پزشکان مسئول ارائه دادم. همچنین با حضور در ستادهای معراج شهدا، به بررسی علل شهادت آن‌ها پرداختم و به نتایجی باارزشی جهت بهبود برنامه‌های آموزشی رسیدم.
دکتر فروتن ادامه داد: در سال 1362 برای مجروحین تروما، جزوه امداد در جبهه را پس از جلساتی که در بیمارستان دکتر شریعتی تهران با اساتید جراحی مانند دکتر کلانتر معتمدی دکتر ایرج فاضل دکتر منوچهر دوایی، دکتر عباسیون، دکتر رحمت، دکتر اعلمی و دکتر یلدا برگزار شد تهیه کردم و یک فیلم آموزشی جراحی اعصاب را به کمک دکتر عباسیون ترجمه و صداگذاری کرده و در کلاس‌های آموزشی استفاده می‌کردم و این آشنایی اولیه من با دکتر کلانتر معتمدی بود،
وسال‌های 1362 و 1363 با توجه به شروع جنگ شیمیایی به نگاشتن شیوه‌نامه‌های مربوطه و کار در اورژانس‌های شیمیایی مشغول شدم.
عضو پیوسته فرهنگستان علوم پزشکی به خاطرات آن دوران اشاره کرد و ادامه داد: بهمن‌ماه سال 1364 که عملیات فاو انجام شد در بیمارستان صحرایی فاطمه زهرا س با دکتر کلانتر معتمدی بیشتر آشنا شدم، نکته جالب در رفتار آموزشی دکتر این بود که در حین انجام اعمال جراحی پراسترس عروقی که گاهی قلب مجروح از ضربان می‌ایستاد، قادر بود آرامش خود را حفظ کند و نکات آموزشی را برای دستیارانی که همراهش بودند شرح دهد که یک فرصت آموزشی نیز برای من بود.
دکتر فروتن افزود: فروردین 1365 در بیمارستان صحرایی فاطمه زهرا (س) و سپس زمستان 1365 در عملیات کربلای 4 و 5 در بیمارستان صحرایی امام علی (ع )حضور داشتم و باوجود اینکه در کنار مجموعه مدیریتی اورژانس شیمیایی بودم، اما در فرصت‌هایی به اتاق‌های عمل نیز سر می‌زدم و مواردی که ارزش آموزشی داشت را تصویربرداری می‌کردم که این کار گاهی تا نیمه‌های شب به طول می‌انجامید، گاهی گرفتن تصویر واضح، باید تا 2 ساعت روی صندلی و با دوربینی که نزدیک به مجروح و جراح بود و تمامی عضلاتم در یک حلت انقباضی و ثابت قرار داشت تا روی تخت عمل سقوط نکنم و با سختی زیاد لحظات ارزشمند آموزشی را ثبت می‌کردم و پس از عمل هم در ریکاوری مجروح را معاینه می‌کردم تا بهبودی‌اش را نشان دهم.
وی ادامه داد: در فروردین سال 1366 در عملیات کربلای 8 یک نیمه شبی که مجروح کم بود با استاد مشغول تهیه سناریویی بودیم که در مورد ترومای قفسه سینه موارد متنوع را پوشش دهد و اگر مجروحی با صدمات موردبحث آمد حتماً تصویربرداری شود. در حین نوشتن آن یادداشت‌ها ناگهان گفتند چند مجروح بدحال به اورژانس بیمارستان آمده‌اند. فوراً رفتم و دیدم با وسیله نقلیه مشغول رانندگی بودند که به خاک‌ریز کنار جاده برخورد کرده و ضربه‌مغزی شده بودند ولی عجیب این بود که چرا این حادثه رخ‌داده است؟ چند دقیقه بیشتر نگذشت که چندین مجروح دیگر با علائم مسمومیت با گاز اعصاب را آوردند و من به اورژانس شیمیایی رفتم که به‌تدریج پر از مجروح شد. بعداً مشخص شد که آن مجروحین ضربه‌مغزی، در هنگام عبور از ابر گاز اعصاب به حال اغما رفته و کنترل وسیله نقلیه را از دست داده بودند.
نخستین ویدئوهای ویرایش شده آموزشی به همراه جزوه ضمیمه در سال 1366 منتشر شد.
دکتر فروتن که خاطرات بسیاری از دوران جنگ تحمیلی دارد و با علاقه بسیار لحظاتی سخت ازدرمان مجروحان جنگی را ثبت کرده است گفت: یک‌بار قبل از عملیات در جلسه‌ای که با جراحان عمومی برگزار شد یک ویدئوی ترومای کبدی را نشان دادم و یکی از جراحان بسیار تشکر کرد و گفت این تکنیک کنترل خونریزی کبدی از طریق کنترل شریان کامان هپاتیک را اکنون به کمک این فیلم کاملاً یاد گرفتم و این سخنان برای من انگیزه قوی‌تری برای ادامه این راه و تهیه موارد بیشتر آموزشی شد.
پس از جنگ یادداشت‌های کلاس‌های جراحی استاد را در تهران و جبهه بازنویسی کردم و چند بار با ایشان مرور کردیم. فیلم‌ها نیز پس از ویرایش نهایی با دقت مرور شد و نکات آموزشی مجدداً اضافه شد و حاصل این تلاش تحت عنوان کتاب" جراحی در جنگ و حوادث" به همراه 40 ویدئوی آموزشی اکنون پیش روی شما است.
وی در خصوص فصل های این کتاب گفت: فصل‌های اول تا ششم کتاب به روش برخورد با مجروح و اقدامات تخصصی جراحی در انواع صدمات می‌پردازد و فصل‌های هفتم تا نهم 40 فیلم اختصاصی را به همراه خلاصه و تصاویر شرح داده که شامل 14 مورد صدمات شکم، 6 مورد صدمات قفسه سینه و 20 مورد صدمات عروقی می‌باشد و این موارد جمعاً 600 دقیقه ویدئوی آموزشی تخصصی از بیمارستان‌های صحرایی است و به همراه رمزینه پاسخ سریع (QR Code) جهت مشاهده هم‌زمان فیلم‌ها در کنار متن، در دسترس است.
گفتنی است نویسندگان این کتاب، دکتر عباس فروتن و دکتر محمد رضا کلانتر معتمدی کتاب"جراحی در جنگ و حوادث" را به مرحوم دکتر منوچهر دوایی که یکی از پزشکان تاثیر گذار در دوران جنگ و اعضای پیوسته فرهنگستان علوم پزشکی بوده است تقدیم کرده اند که در صفحه اول کتاب سخنی از استاد مرحوم دوایی با این مضمون نگاشته شده است:
"اکثر این مجروحین جنگی با حالت رضا و تسلیم و شجاعت مجروحیت خود را تلقی می‌کردند و کمتر از مریض‌‍‌های معمولی تصادفات جاده‌ای، اظهارگله و شکایت می‌کردند و غالبا لبخند رضایت بر لب داشتند"
خاطرنشان می‌شود مراسم رونمایی از کتاب"جراحی در جنگ و حوادث" و نکوداشت خدمات دکتر سید محمدرضا کلانتر معتمدی در دوران جنگ تحمیلی؛28 شهریورماه 1403 در سالن کتابخانه فرهنگستان علوم پزشکی برگزار شد.
