کاهش هزینه‌های نظام سلامت و پرداختی بیماران و بیمه‌ها با تجویز داروهای ژنریک

به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل، یکصد و سی و چهارمین نشست شورای آینده نگاری، نظریه پردازی و رصد کلان سلامت با حضور دکتر سید حسن امامی رضوی دبیر فرهنگستان و رئیس این شورا، اعضای گروه‌های علوم دارویی و آینده نگاری، هیئت مدیره سندیکای صاحبان صنایع دارویی انسانی، روسای انجمن‌های داروسازی، روسای انجمن شرکت‌های پخش وتوزیع دارو و مکمل پنج شنبه 26 مهرماه سال 1403 در سالن ابن سینا (مجمع عمومی) فرهنگستان برگزار شد.

در این نشست  دکتر سید حسن امامی رضوی با اشاره به اینکه برنامه هفتم توسعه در حال اجرا است، این نشست به بررسی قانون برنامه هفتم پیشرفت با تمرکز بر نظام دارویی کشور در طرح ژنریک اختصاص داده ‌شده است.

در ادامه دکتر علی خلج رئیس گروه علوم دارویی فرهنگستان با بیان اینکه قبل از پیروزی  انقلاب اسلامی  تعدادی از داروها وارداتی و تعدادی دیگر نیز توسط شرکت‌های دارویی چند ملیتی یا با سرمایه‌گذاری خارجی و یا با سرمایه‌گذاری ایرانی  وتحت لیسانس با نام برند در ایران تولید و عرضه می‌شدند گفت: تعداد محدودی از کارخانه‌های کوچک داخلی  به تولید دارو با نام ژنریک برای موسسات دولتی و با نام برند برای استفاده عمومی ارائه می‌کردند و بعد از پیروزی انقلاب شرکت‌های چند ملیتی به مالکیت ایران در آمدند و نظام نوین ژنریک مبتنی بر تولید داروها با نام ژنریک و واردات و توزیع متمرکز اجرا گردید و این طرح تا دو دهه با موفقیت ادامه داشت.

رئیس گروه علوم دارویی در ادامه خاطر نشان کرد: در اواخر دهه ۸۰ با شروع به کار داروخانه‌های تک نسخه‌ای و همچنین به وجود آمدن شرکت‌های تحت لیسانس استفاده از  نام "برند" شروع و برای تمایز محصولات شرکت‌های دارویی ازنظر کیفیت و همچنین اصلاح قیمت‌ها مجاز اعلام گردید. این تصمیم اشتباه بزرگی بود زیرا اثرات و خصوصیات یک دارو با نام ژنریک  باید از همه نظر همانند داروی برند باشد. اگر دارویی با نام ژنریک از یک شرکت  به هر دلیل دارای خصوصیات و کیفیت داروی برند نباشد نباید به بازار عرضه شود.
دکتر خلج در ادامه افزود: یک طرح تحقیقاتی در گروه علوم دارویی تحت عنوان " تبیین ارزیابی روند اجرای طرح ژنریک و نظام دارویی ملی کشور" اجرا و نتایج آن نشان داد ؛ تجویز و مصرف داروهای ژنریک همراه با کاهش هزینه‌های سلامت و پرداختی بیماران و بیمه‌ها بوده است. به همین ترتیب گزارش شده است که در کشورهای اروپایی نظیر هلند و بریتانیا و همچنین ایالات متحده آمریکا سهم عددی داروهای ژنریک ۷۸ تا ۸۵ درصد با سهم ارزشی ۲۲ تا ۳۶ درصد بوده است و علیرغم ورود داروهای گران قیمت با فن‌آوری بالا میزان رشد هزینه‌های  سالیانه دارویی در کشورهای توسعه یافته منفی بوده است.

در ادامه نشست آقای دکتر عباس کبریایی زاده استاد دانشکده داروسازی و رئیس مرکز تحقیقات اقتصاد و مدیریت دارو، دانشگاه علوم پزشکی تهران در خصوص اینکه آیا الزام به رعایت سیاست‌های ژنریک ملحوظ درسیاست‌های کلی سلامت و برنامه هفتم توسعه یک فرصت است یا تهدید اظهار داشت؛ یک سازمان غذا و داروی مقتدر در صورتی می‌تواند بازار دارویی ژنریکی را  اجرا کندکه دارویی با کیفیت قابل مقایسه با داروی برند ارائه دهد و نیل  به این دستاورد مستلزم دستورالعمل‌های قابل اجرا و عملیاتی می‌باشد. همچنین قیمت گذاری داروهای ژنریک باید منطقی باشد به‌طوری که متضمن کیفیت و کارایی و ارتقاء شاخص‌های سلامت جامعه باشد، داروهای با نام ژنریک  در بازارهای داخلی و بین المللی باید از شاخص‌های رقابت مانند پایداری، کیفیت، و... برخوردار باشند. استفاده  شرکت‌ها از نشان و برند اختصاصی در جهت جلب اعتماد مصرف کنندگان به محصولاتشان می‌باشد.

سخنران دیگر این نشست دکتر نازیلا یوسفی عضو وابسته  و عضو گروه علوم دارویی فرهنگستان علوم پزشکی بود که در خصوص نظام دارویی کشور در آیینه برنامه هفتم پیشرفت سخن گفت. وی به بیانیه فرهنگستان علوم پزشکی در خصوص طرح ژنریک و نظام ملی دارویی اشاره کرد و گفت: این بیانیه زمستان ۱۳۹۸ صادر و در آن آمده است در نظام دارویی ژنریک عرضه تمامی داروها در اقصی نقاط کشور و تمامی مراکز درمانی و برای تمامی مردم باید  با نام ژنریک و با قیمت یکسان باشد. باید قبول کرد که اجرای نظام دارویی "طرح ژنریک" تاثیر کاملاً مثبتی در نظام سلامت داشته است و باید تمامی آحاد مردم ایران بدون سردرگمی از این نعمت برخوردار شوند. همچنین در این بیانیه آمده است.

دکتر یوسفی خاطر نشان کرد: در نظام دارویی ژنریک همه داروهای تولیدی در کشور باید با نام ژنریک تولید شوند و شرکت‌های داروسازی مجاز هستند به منظور فراهم شدن امکان ردیابی محصولات خود توسط سازمان‌های نظارت کننده و همچنین شناسایی آنها توسط تجویز کنندگان و مصرف کنندگان از تغییر در شکل و ظاهر داروهای تولیدی یا  استفاده از بسته بندی‌های مختلف صرفاً با نام ژنریک استفاده کنند. در نظام دارویی ژنریک تجویز داروها صرفاً  از داروهای موجود در فهرست داروهای ایران مجاز می‌باشد.

در  پایان دکتر محمد علی محققی معاون علمی فرهنگستان   در جمع بندی مطالب اظهار داشت:
اگر بخواهیم نقش فرهنگستان را در موضوع مهمی در نظام سلامت مانند نظام ملی دارویی با طرح ژنریک ترسیم کنیم باید چهار بعد را در نظر بگیریم و توجه داشته باشیم که رسالت فرهنگستان فرهنگ سازی است و برای اینکه فرهنگ سازی تاثیرگذار باشد، باید همه ابعاد فرهنگ را در بر بگیرد که تاثیرگذارترین آن سلامت جامعه است.
ایشان در ادامه اظهار داشتند؛ از جمله وظایف دیگر فرهنگستان پیشرفت علمی است و این مهم در مفهوم طرح نظام دارویی" خود اتکایی در حوزه دارو " است و نباید وابستگی به کشورمان تحمیل شود و رسیدن به مرجعیت   باید از وظایف ما باشد.ایشان به بحث حمایت طلبی اشاره و اظهار داشتند: مهم‌ترین مطالبه فرهنگستان در همه بحث‌های سلامت اجرای همه جانبه سیاست کلی سلامت است. در گروه علوم دارویی بیانیه‌های بسیار ارزشمندی در موضوع طرح ژنریک تهیه که باید بازبینی و از جانب فرهنگستان برای سیاستگذاران و جامعه سلامت برای تصمیم‌سازی های مهم نظام در حوزه نظام دارویی ارسال شود.