بررسی عوامل مؤثر بر مهاجرت نیروی انسانی در حوزه سلامت در سال ۱۴۰۱
علی اکبر حقدوست، سمیه نوری حکمت، بهروز طلایی، رضا ملک‌پورافشار، بهرام صلواتی، فهیمه بهزادی، اعظم بذرافشان*
مرکز تحقیقات HIV و عفونت های آمیزشی، پژوهشکده آینده‌پژوهی در سلامت، دانشگاه علوم پزشکی کرمان، کرمان، ایران
چکیده:
زمینه و هدف: مهاجرت نیروی انسانی یکی از تهدیدهای جدی نظام سلامت در کشور محسوب می‌شود که در سالیان اخیر رشد چشمگیری داشته است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی عوامل مؤثر بر مهاجرت و فعالیت نیروی انسانی در حوزه سلامت در سال ۱۴۰۰ می‌باشد.
روش: مطالعه حاضر از نوع مقطعی توصیفی بوده که به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه این پژوهش تمامی دانشجویان، اعضای هیئت علمی، کارکنان و فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور بودند. نمونه پژوهش شامل ۳۶۰ نفر از دانشجویان، شاغلان و فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور بودند که به روش نمونه‌گیری غیراحتمالی و آسان وارد مطالعه شدند. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه استانداردی بود که روایی و پایایی آن توسط تعدادی از استادان خبره و متخصص در حوزه سلامت مورد ارزیابی و تایید قرار گرفت.
یافته‌ها: از مجموع ۳۶۰ شرکت‌کننده، ۱۷۰ نفر دانشجو و ۱۹۰ نفر فارغ‌التحصیل یا شاغل در دانشگاه‌های علوم پزشکی بودند. ۱۹۵ نفر از شرکت‌کنندگان زن (۲/۵۴) و ۱۶۵ نفر مرد (۸/۴۵) بودند. مقاطع تحصیلی کاردانی و کارشناسی (۱۱۸ نفر)، دکترای تخصصی (۸۷ نفر) و دکترای حرفه‌ای (۷۷ نفر) بیشترین سهم و رشته‌های پزشکی (۸۹ نفر) و پیراپزشکی (۷۶ نفر) بیشترین میزان مشارکت را داشتند. ۱۸۹ نفر (۵/۵۲ درصد) از افراد شرکت‌کننده تمایل زیاد و بسیار زیاد به مهاجرت داشتند. ۱۳۵ نفر ( ۵/۳۷ درصد) از افراد شرکت‌کننده حتی تمایل به کار در مشاغل غیرتخصصی و پایین‌تر در خارج از کشور داشتند. ۱۰۸ نفر (۳۰ درصد) برنامه زمانی مشخصی برای مهاجرت داشتند. تنها ۶۵ نفر (۱۸ درصد) از افراد، تمایل به برگشت پس از مهاجرت داشتند. عوامل اقتصادی، مدیریتی و رفاه اجتماعی به‌عنوان مهمترین عوامل تاثیرگذار بر مهاجرت دانشجویان و شاغلان حوزه سلامت شناسایی شدند.
نتیجه‌گیری: میل به مهاجرت در بین دانشجویان و شاغلان حوزه سلامت بسیار پررنگ بوده و بسیاری از افراد شرکت‌کننده به دلیل مسائل اقتصادی، اجتماعی تصمیم به مهاجرت دارند. حل مسئله مهاجرت نیازمند عزم جدی، همه جانبه و طولانی مدت به مسئله مدیریت نخبگان، انجام اصلاحات ساختاری و قانون‌گذاری، شایسته‌سالاری و افزایش امید در جامعه دانشگاهی است.
واژه‌های کلیدی: آموزش پزشکی، دانشجویان، مهاجرت، نیروی کار بهداشت و درمان
برای دریافت مقاله به تارنمای نشریه فرهنگ و ارتقاء سلامت مراجعه فرمایید.
